'Newala Qesaba bir toplumsal vicdan mekanı olarak var olmalıdır'

Kasaplar Deresi olarak bilinen bölgedeki çöplük alana cenazelerin atıldığı resmi kurumların yazışmalarıyla sabitlendiğini dile getiren İHD Siirt Şubesi, bölgenin imara açılmasına ilişkin yaptığı açıklamada Kasaplar Deresinin "bir toplumsal vicdan mekanı olarak" var olması gerektiğinin altını çizdi. 

İnsan Hakları Derneği (İHD) Siirt Şubesi, bölgenin en büyük toplu mezarı olarak bilinen ve usulüne uygun bir şekilde kazısı yapılmayan Kasaplar Deresi (Newala Qesaba) isimli bölgenin bir kısmının yerleşime açılması, villa ve konut yapılacağı planları üzerine şube binasında açıklama yaptı.

'ÇÖPLÜK ALANA CENAZELER ATILDI'
Açıklama metnini İHD Eşbaşkanı Zozan Akdoğan Nas okudu. Nas,  "Toplu mezar olduğu iddia edilen yerin imara açılması ve bu kapsamda konut yapımı için yerleşime açılmaya çalışılması üzerine bu iddiaları araştırmak ve tespitlerde bulunmak amacıyla çalışma başlatılmıştır. Bu kapsamda Newala Qesaba ile ilgili daha önce yapılan suç duyuruları, basına yansıyan açıklamalar, olaya tanık olanların tanıklıkları, harita üzerinden yer tespiti gibi veriler ele alınmış ve tespit ve değerlendirmeler yapılmıştır" dedi.  Savcılık dosyasında elde edilen verilere göre İçişleri Bakanlığı ile Siirt Valiliği'nin ve Siirt Belediyesi arasında yapılan yazışmalarda Kasaplar Deresi olarak bilinen bölgedeki çöplük alana cenazelerin atıldığı resmi kurumların yazışmalarıyla sabitlendiğini dile getiren Nas, "Bu hususa dair tutanakların tutulduğu tespit edilmiştir. Yine Siirt Cumhuriyet Başsavcılığının başlatmış olduğu soruşturma neticesinde birçok kişi tanık olarak dinlenmiş, tanıklar cenazeleri çöplük alan olarak tabir edilen yerlere gömdüklerini kabul etmiş ve çöplük alanın bir kısmında yapılan kazı çalışması sonucu cenazelerin bir kısmı çıkarılmıştır" ifadelerini kullandı.

'ERMENİ VE KELDANİLERİN ÖLDÜRÜLÜP ATILDIĞI İDDİALARI HALEN GÜNDEMDE'
Kasaplar Deresinin geniş bir alanı kapsadığını vurgulayan Nas, "Çöplük alan olarak tabir edilen yerde birçok cenazeye ulaşıldığı ve bu yerde usule aykırı bir şekilde defin işlemlerinin yapıldığı, buranın toplu mezar olarak kullanıldığı ortaya çıkmıştır" dedi. Kasaplar Deresi isimli bölgeye1900'li yıllarda Ermeni ve Keldanilerin öldürülüp atıldığını, bunlara ait toplu mezarların olduğu iddialarının halen gündemde olduğunu vurgulayan Nas, "Gerek soruşturma dosyalarında gerekse o döneme tanıklık eden kişilerin beyanlarının olmaması ve komisyonun bu beyanlara başvurma imkanının olmaması nedeni ile bu iddianın doğruluğu konusunda bir tespit ve değerlendirme yapılamamıştır" diye konuştu.

İHD olarak bu topraklarda yaşayan tüm insanların geçmişle yüzleşme hakkını ve yakınlarını kaybetmiş ailelerin adalet ve yas tutma hakkını savunduklarını dile getiren Zozan Akdoğan Nas, bu hakikatin ortaya çıkarılması için taleplerini şöyle sıraladı:
🔹"Newala Qesaba'da yapılaşma faaliyetleri derhal durdurulmalıdır. Bu alanın hukuki ve vicdani statüsü gözetilmeli, iş makineleri yerine adaletin ve bilimsel araştırmanın sesi yükselmelidir. 
🔹Minnesota Protokolü olarak da bilinen Birleşmiş Milletler Otopsi Protokolü prensiplerine uygun olarak toplu mezar olarak değerledirilen yerlerde kazı çalışmasının gerçekleştirilmesini, kazı çalışması yapılması halinde bağımsız bir araştırma komisyonu kurulmalı ve bu komisyon üyeleri; tarafsız, yeterli ve bağımsız üyelerden oluşmalı, sivil örgütler ve bağımsız gözlemcilerden destek istenmelidir.
🔹Bağımsız ve tarafsız bir hakikat komisyonu kurulmalı; bu alan kriminal, antropolojik ve adli tıp yöntemleriyle titizlikle incelenmelidir. Uzmanlardan oluşan bu komisyon, uluslararası gözlemcilerin denetimine de açık şekilde çalışmalı ve elde edilen bulgular şeffaf biçimde kamuoyuyla paylaşılmalıdır. 
🔹Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8. maddesinde düzenlenen 'özel hayat ve aile hayatına müdahale' hakkı kapsamında Newala Qesaba'da gömülü olabileceği düşünülen tüm kimliksiz bedenler tespit edilerek ailelerine teslim edilmelidir. Bu yalnızca bir adalet meselesi değil; aynı zamanda bir insanlık görevidir. 
🔹Newala Qesaba bir hafıza alanı ilan edilmeli ve geleceğe ibret olması için korunmalıdır. Yapılan binalar yıkılmalı ve imara kapatılmalıdır. Bu topraklarda bir daha benzer acılar yaşanmaması için geçmişle dürüst ve cesurca yüzleşmek şarttır. Newala Qesaba bu anlamda bir toplumsal vicdan mekanı olarak var olmalıdır."