29 Mart 2024 Cuma

Ataerkiyle Güreş: Hindistan'ın Sporcu Kadınlarının Ağır Görevi

Kadın güreşçilerin devam eden eylemi Hindistan'daki kadınlar için bir dönüm noktası ve Delhi polisi, Spor Bakanlığı ve Hindistan'daki spor federasyonları için bir öğrenme fırsatıdır.

21. yüzyıl, Hint kadın sporcuların ülke sporunda başı çekerek halter, boks ve badminton gibi olimpik sporlarda iz bırakan performanslarında önemli bir sıçrama yapmasına sahne oldu. Karnam Malleswari'nin 2000 Sydney Olimpiyatlarında kazandığı tarihi bronz madalyanın ardından Hint sporcular dünya sahnesinde daha fazla görünürlük ve övgü kazandı.

Bu noktada sorulması gereken önemli bir soru şu: Hint kadınlar spor dünyasında hak ettikleri yeri alırken, spor federasyonları ve hükümet onların eşitliği, saygınlığı ve bedensel bütünlüğü için gerekli mekanizmaları sağladı mı Yoksa bu kadınlar hala erkeklerin dünyasında mı oynuyor?

Ünlü güreşçiler Vinesh Phogat ve Sakshi Malik, Bajrang Punia ile birlikte Ocak ayında Jantar Mantar'da bir oturma eylemi başlatarak Hindistan Güreş Federasyonu (WFI) başkanı ve BJP milletvekili Brij Bhushan Sharan Singh tarafından gerçekleştirildiği iddia edilen cinsel taciz olaylarını gün ışığına çıkardı. Phogat, "Antrenörlerin kadınları taciz ettiğini ve Federasyonun gözdesi olan bazı antrenörlerin kadın antrenörlere de kötü davrandığını iddia etti. Kızlara cinsel tacizde bulunuyorlar. WFI başkanı pek çok kıza cinsel tacizde bulundu" dedi.

Delhi polisinin Singh hakkında suç duyurusunda bulunması için sürekli bir oturma eylemi ve Yüksek Mahkeme'nin müdahalesi gerekti ancak ne yazık ki protestocu güreşçilerin ciddi ve rahatsız edici iddiaları genel bir suskunluk ve küçümseyici bir tavırla karşılandı. Örneğin, P.T. Usha güreşçilerin protestolarını "disiplinsizlik" ve "Hindistan'ın imajını zedelemek" olarak nitelendirdi.

Beğenilmeyen bir film gibi konularda dramatik boykotlara girişen ülkenin oldukça ürkek kolektif vicdanı, protestocu kadın güreşçilere karşı en iyi ihtimalle sağır edici bir sessizlik, en kötü ihtimalle de genel bir küçümseme sergiledi.

UTANMAZ CEHALET
WFI başkanı şunları söyledi: "Vinesh Phogat babasıyla konuşmak istiyordu ve o zamanlar telefonu yoktu. Ben de babasıyla konuşmasına yardım ettim ve daha sonra ona sarıldım. Kendini rahatsız hissettiğinde ona bir baba figürü olarak sarıldığımı söyledim. Söyleyin bana, bunun için asılmalı mıyım?"

Bu sözler sadece 2013 tarihli İşyerinde Kadınlara Yönelik Cinsel Taciz (Önleme, Yasaklama ve Düzeltme) Yasası (PoSH) konusunda utanmaz bir cehaletin değil, aynı zamanda kadınların işyerlerinde belirledikleri fiziksel sınırların da affedilemez bir şekilde göz ardı edildiğini göstermektedir. PoSH Yasası Bölüm 2(n)'ye göre cinsel taciz, "fiziksel temas ve temasın ilerlemesi, cinsel içerikli sözler, pornografi gösterimi ve ister sözle ister eylemle olsun cinsel talepler" gibi istenmeyen cinsel içerikli davranışları kapsamaktadır. Ayrıca, Vishaka & Ors vs State Of Rajasthan davasında Yüksek Mahkeme "kadınlara yönelik cinsel tacizin kadınların güvenli bir ortamda çalışma temel hakkının ihlali olduğunu" kabul etmiştir.

Yüksek Mahkeme, "bu tür davranışlar aşağılayıcı olabilir ve bir sağlık ve güvenlik sorunu teşkil edebilir. Tazminat da dahil olmak üzere etkili şikayet prosedürleri ve çözüm yolları sağlanmalıdır" şeklinde bir açıklama yapmıştı. WFI başkanı tarafından ileri sürülen tehlikeli gerekçe insanlar tarafından kabul edilebilirse, erkeklerin iktidar konumunda olduğu herhangi bir kurumsal alanda daha genç, daha savunmasız kadınların durumunun ne olacağını hayal edin. Dolayısıyla bu örnek sadece sporcu kadınları değil, Hindistan'daki tüm kadınları ve genç kızları ilgilendirmektedir. Bir kadına "babacan" veya "erkek kardeşçe" dokunmak, kadın bedenine ilişkin erkek anlatılarına dayanan ataerkil referanslardır ve tümüyle reddedilmelidir. İşyerindeki meslektaşlar ve üstler, tüm davranışlarında kadınların kendi belirledikleri fiziksel sınırlara, bedensel bütünlüklerine ve rızalarına ilişkin kendi kavramlarına saygı göstermelidir. İster evde, ister tarlada, ister kurumsal işlerde, ister öğrenci, araştırmacı ya da sporcu olarak çalışan kadınlar bağlamında olsun, yasanın emri, iktidar konumundaki erkeklerin keyfi ataerkil duyarlılıklarının önüne geçmelidir.

PoSH Yasasının 4. Bölümü uyarınca, on veya daha fazla kişinin çalıştığı tüm işyerlerinde - spor enstitüleri ve oyun salonları da dahil olmak üzere - bir İç Şikayetler Komitesi (ICC) bulunması zorunludur. Yasa, bu komitelerde kadınların yeterli düzeyde temsil edilmesini öngörmektedir, bir kadın başkan, üyelerin yarısının kadın olması ve kadın sorunları konusunda uzman veya bu konulara aşina bir dış üyenin bulunması gerekmektedir. Usulüne uygun olarak oluşturulmuş böyle bir ICC'nin cinsel taciz şikayetlerini alma, soruşturma ve tavsiyelerde bulunma yetkisi vardır. Spor bakanlığı tarafından 23 Ocak 2023 tarihinde oluşturulan Mary Kom liderliğindeki Gözetim Komitesi, raporunda WFI'nin bir ICC'ye sahip olmadığını tespit etti. Bu da kadın güreşçilerin, kendilerine kolay ve güvenilir bir şekilde şikayette bulunma imkanı sağlayacak bir ICC'ye erişimlerinin olmadığı anlamına geliyor.

Hindistan'daki ulusal spor federasyonlarının yarısı - ilgili sporların yönetim organları - Yasa uyarınca zorunlu olan ICC'yi oluşturmadı. Indian Express tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 30 ulusal spor federasyonundan 16'sı - WFI dahil - uygun bir ICC'nin oluşturulmasına ilişkin zorunlu uyumu karşılamamaktadır. İşyerinde şikayetlerin giderilmesi, tutum ve algıların mevcut susturma ve şikayetleri baltalama kültüründen kadınların cinsel tacize karşı şikayette bulunmalarını aktif olarak teşvik etmeye doğru değişmesi için önemlidir. Birleşik Krallık hükümeti, komite aşamasından yeni geçen 2022-23 sayılı Kamuda Cinsiyete Dayalı Taciz Yasa Tasarısını desteklediğini gösterdi.

Birleşik Krallık'ta cinsel taciz halihazırda yasa dışı olsa da, hükümet, kadınları şikayet etmeye teşvik etmek ve kadınlara yönelik sokak tacizinin yaygın doğasını vurgulamak amacıyla kamuya açık cinsel tacizi ayrı bir suç haline getirmek istiyor. Çoğu zaman kadınlar, tacizcilerini şikayet edecek noktaya gelebilmek için utandırma, suçlama, kişisel saldırı, gözdağı, tehdit ve işyeri baskısı gibi zorluklarla mücadele etmek zorunda kalmaktadır. Mağdur kadınlara karşı bir tepki kültürünün var olduğu bir toplumda şikayetçi olabilmek çok zor bir iştir.

Kadın şikayetçiler için yasal telafi mekanizmalarının bulunmadığı ve işyeri davranışlarına ilişkin farkındalık eksikliğinin olduğu böyle bir durumda, protestocu güreşçiler bu göze batan yetersizliklere işaret ettikleri için övülmeli ve teşekkür edilmelidir. WFI başkanının sözleri bir tepki zihniyetini ortaya koymaktadır. "Protesto eden kadınlar beni neden düğünlerine çağırdılar? Neden fotoğraflarımı çektiler, neden hayır dualarımı aldılar?"

Bu yorumlar, şikayetçi kadınların "ideal mağdur" olmadıkları için maruz kaldıkları saldırılara denk düşer. Yasa, belirli bir duygusal veya sosyal tepkiyi istenmeyen bir gelişmeye karşı daha uygun veya geçerli bir tepki olarak tanımlamadığı gibi, şikayette bulunmak için de bir yeterlilik sağlamaz. "Şikayetçiyi suçlamanın" en yaygın yolları bir dizi ima ve geriye doğru itme mantığı içerir; şikayetin zamanlaması, sanıkla sosyal etkileşime girmeye devam etmeleri, tepkilerinin uygun olmaması vb. nedenlerle şikayetçileri suçlamak. Bu tür argümanlar, iktidar konumundaki erkeklerin sorumluluğunu en aza indirmekte ve ideal mağdur/kurban/şikayetçi rolünün ahlaki yükünü kadınların üzerine yıkmayı amaçlamaktadır.

ATAERKİL FİKİRLER
Hindistan'da kadınların cinsel taciz şikayetleri büyük ölçüde IPC'nin penetrasyon içermeyen durumlara uygulanan 354 sayılı "iffete tecavüz" bölümü aracılığıyla ele alınmaktadır. Kadınlarda "namus", bir erkeğin fiziksel dokunuşunun bir kadının içsel benlik duygusunu kirletme gücüne sahip olduğunu ima eden modası geçmiş ataerkil bir fikirdir. Yasal kelime dağarcığı Viktorya dönemi sosyo-kültürel ahlakından kaynaklandığında kadınların adalet ve güçlenme duygusuna ulaşması zordur. Namusun toplumsal yorumunda, "bunu istiyor" olabileceğinden, rezaleti önleme sorumluluğu büyük ölçüde kadının kendisine aittir. Bu da kadın kıyafetleri, ahlak ve "saflık" tartışmalarını beslemektedir.

Başbakan Narendra Modi konuşmalarında sık sık kadınların güçlendirilmesinden bahsetmektedir. Hindistan'da kadınlar bağlamında dile getirilen güçlenme anlayışı hala kadınların kendi hak ve özgürlükleri için değil, ailelerinin iyiliği ya da ülkelerinin onuru için bir şeyler başarmalarıyla sınırlı. Hindistan'ın büyüme hikayesi kadınların daha fazla katılımını hedeflemekte, ancak kadınların dezavantajına olacak şekilde cinsiyetlendirilmiş mevcut çalışma koşullarından bahsetmemektedir.

Kadınlar bu gerçekleşmemiş güçlenme ve eşitlik hayalini gerçekleştirmek için seslerini yükselttiklerinde, gürültücü, bencil ya da "disiplinsiz" olarak görülüyorlar. Kadın haklarıyla ilgili yasalardaki ilerlemeler, kadın hareketleri ve onların ajitasyonlarının yol açtığı toplumsal silkinmenin tezahürleridir. İster oy hakkı, ister mülkiyet hakkı, ister üreme hakları ya da eşit ücret olsun – kadın haklarındaki tarihi ilerlemeler kadınların örgütlü hareketlerinin bir sonucu olarak gerçekleşmiştir.

PoSH Yasasının da 2012-13 Nirbhaya hareketi sırasında kadınlar, aktivistler ve üniversite öğrencileri tarafından gerçekleştirilen bir dizi protestonun bir sonucu olduğunu yinelemek önemlidir. Hareket, sistemik şiddeti, iktidar yapılarını ve cinsel şiddetin bir iktidar aracı olarak kullanılmasını sorgulayarak Hindistan'da kadınlara yönelik cinsel şiddete ilişkin popüler söylemi değiştirmiştir. Verma Komitesi raporunu ve nihayetinde mevcut yasayı şekillendiren "korkusuz özgürlük" ve rıza fikirlerini kamuoyunun hayal gücüne yerleştirmiştir.

Kadın güreşçilerin devam eden eylemi Hindistan'daki kadınlar için bir dönüm noktası ve Delhi polisi, Spor Bakanlığı ve Hindistan'daki spor federasyonları için bir öğrenme fırsatıdır.

*Abhiruchi Ranjan'ın yazısı Ivana Benario tarafından ETHA için Türkçeye çevrilmiştir. Yazının aslına buradan ulaşabilirsiniz.

*Panchayat, beş köy liderinden oluşan bir meclistir ve çoğunlukla tarımsal, toplumsal veya seçimle ilgili konuları ele almak için düzenlenir. Mahapanchayat, yaklaşık 10-12 köyden insanların bir araya geldiği bir toplantıdır.
*Pasif siyasi direniş politikası, özellikle Gandi tarafından uygulandığı biçimiyle.