Moto kuryelerin çalışma koşulları ve iş güvenliğine ilişkin politika belgesi yayınlandı
Kurye Hakları Derneği tarafından hazırlanan politika belgesi, Türkiye genelinde hızla büyüyen moto kuryelik sektöründe yaşanan iş kazaları, ölümler ve güvencesiz çalışma koşullarını ortaya koydu. Belgede, moto kuryeliğin "çok tehlikeli işler" sınıfına alınması için somut politika önerileri sunuldu.
Kurye Hakları Derneği, "Moto Kuryelerin İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği: Çok Tehlikeli İşyerleri Sınıfına Geçiş İçin Politika Önerisi" başlıklı bir politika belgesi hazırladı.
Türkiye'nin farklı illerinde moto kuryelerle yapılan görüşmeler, kurye örgütleri, sendikalar ve uzmanlarla yapılan toplantılar ile saha gözlemlerine dayanan belgede, trafik kaynaklı riskler, uzun çalışma saatleri, hız ve performans baskısı, eksik veya kalitesiz ekipman, güvencesiz istihdam modelleri ve platform şirketlerinin patron sorumluluğundan kaçınan uygulamalar ele alındı.
Belgede, moto kuryeliğin Türkiye'de hızla büyüyen bir sektör haline geldiği vurgulanırken, bu büyümeye paralel olarak iş kazaları, meslek hastalıkları ve ölümlerin de arttığına dikkat çekildi. Belgede, sektörün mevcut yasal çerçevesinin, kuryelerin sahada maruz kaldığı riskleri karşılamaktan uzak olduğu ifade edildi.
'TEHLİKELİ İŞLER SINIFLANDIRMASI YETERSİZ KALIYOR'
Belgede, moto kuryeliğin mevcut "tehlikeli işler" sınıflandırmasının sahadaki gerçek riskleri yansıtmadığına dikkat çekilerek, moto kuryeliğin "çok tehlikeli işyerleri" sınıfına alınmasının kritik bir adım olduğu vurgulandı. Bu değişikliğin yalnızca idari bir sınıflandırma değil, kuryelerin yaşam hakkının tanınması ile işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin güçlendirilmesi açısından hayati öneme sahip olduğu ifade edildi.
PLATFORM ŞİRKETLERİNİN SORUMLULUĞU VURGULANDI
Belgede, dijital platformlar üzerinden çalışan moto kuryelerin fiilen işçi olmalarına rağmen bağımsız çalışan gibi gösterildiği uygulamalara dikkat çekildi. Platform şirketlerinin işveren sorumluluğundan kaçınan bu modelinin, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin uygulanmasını da fiilen engellediğine dikkat çekilen belgede, kuryelerin sigorta, eğitim, koruyucu ekipman ve güvenli çalışma koşullarına erişiminin büyük ölçüde bireysel sorumluluğa bırakıldığı ifade edildi.
MOTO KURYELERİN YAŞADIĞI HAK GASPLARINA YER VERİLDİ
Belgede, moto kuryelerin uzun çalışma saatleri, yoğun teslimat baskısı ve algoritmalarla belirlenen performans kriterleri nedeniyle ciddi risk altında çalıştıkları vurgulandı. Hız odaklı puanlama sistemlerinin, kuryeleri trafik kurallarını ihlal etmeye zorladığı ve bu durumun kazalara davetiye çıkardığı kaydedildi. Özellikle yağışlı hava koşulları ve gece saatlerinde, çalışan kuryelerin risklerinin daha da arttığına dikkat çekilen belgede, birçok moto kuryenin uygun nitelikte kask, reflektif ekipman ve koruyucu giysi olmadan çalışmak zorunda kaldığı belirtildi. İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin yetersiz ya da hiç verilmediği ifade edilirken, ekipman maliyetlerinin büyük ölçüde kuryelerin kendi omuzlarına yüklendiği ve bu durumun da kazaların sonuçlarını ağırlaştırdığına işaret edildi.
YASAL DÜZENLEME VE DENETİM ÇAĞRISI
Belgede, moto kuryeliğin "çok tehlikeli işler" sınıfına alınmasının, iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı zorunluluğu gibi koruyucu mekanizmaların devreye girmesini sağlayacağı belirtildi. Ayrıca, platform şirketlerine yönelik denetimlerin artırılması, çalışma saatlerinin sınırlandırılması ve iş kazalarının etkin biçimde kayıt altına alınması gerektiği ifade edildi. Belgede, moto kuryelerin işçi statüsünün açık biçimde tanınması, sosyal güvenlik haklarının güvence altına alınması ve iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının sahadaki gerçeklere uygun biçimde yeniden düzenlenmesi çağrısı yapıldı. Belgede, bu adımların atılmaması halinde sektördeki ölümlerin ve ağır yaralanmaların artarak süreceği uyarısında bulunuldu.