29 Mart 2024 Cuma

İngiltere-Türkiye arasında ekipman skandalı

Birbirini takip eden açıklamalarla taraflar kaosta derinleşirken hali hazırda ekipman eksikliği nedeniyle geniş kitlelerin tepkisini çekmiş olan Muhafazakar hükümet, diplomatik bir krize yol açmamak, daha çok da içte siyasi yıpranmışlıkta derinleşmemek için yeni bir açıklama yaparak krizi yumuşattı.

Koronavirüse karşı cephede savaşan sağlık emekçileri de gerekli koruyucu ekipman eksikliğinden dolayı dünyanın pek çok ülkesinde virüse yenik düşüyor. Sağlığın paralı hale getirilmesi sonucu ortaya çıkan ekipman eksikliğini gidermek için toplumsal baskıyla harekete geçen devletler, ortaçağ deniz korsanlarını kıskandıracak yöntemlere başvuruyor. Biri diğerinin ısmarladığı ekipmanlara el koyuyor, diğeri yüksek düzeyde vergilendirme ile maskeleri rehin tutuyor. Saray rejimi ise ülkede sağlık örgütlerinin tıbbi ekipman eksikliği açıklamalarına aldırış etmeden siyasi şov yapıyor, ticari kazanç elde etmeye çalışıyor. 

Dünyada ABD’den sonra koronavirüsten kaynaklı ölümler sıralamasında ikinci olan İngiltere koruyucu ekipman sorunu yaşayan ülkelerin başında geldi. İngiliz hükûmeti 2 Mayıs’a kadar 49 sağlık çalışanının coranavirus nedeniyle yaşamını yitirdiğini açıklarken, the Guardian gazetesi 165 onaylanmış sağlık çalışanının yaşamını yitirdiğine işaret etti. Gazete, ayraca gerçek rakamlarin  çok daha fazla olduğunu belirtti. Sağlık emekçileri çöp torbalarından hazırladıkları önlükleri giymek zorunda kaldı. Sendikaların ve çalışanların koruyucu ekipman sağlanmadığı durumda iş yapmayacaklarını açıklamasının ardından harekete geçen Boris Johnson liderliğindeki muhafazakar hükümet, koronavirüs salgını karşısındaki çaresizliğinin daha fazla prestij ve oy kaybına yol açmaması arzusuyla koruyucu ekipman için harekete geçti.

Ardından, İngiliz yetkililer tarafından Türkiye’den 31 Ocak tarihinde ticari faaliyetine başlamış olan Selena Tekstil’le toplamda 400 bin koruyucu ekipman için anlaşma yapıldığı ve bir kaç gün içerisinde ekipmanların teslim edileceği açıklandı.

İlk Fiyasko: Teslimat Tarihi

Ancak günler geçmesine rağmen ekipmanların teslimi gerçekleşmedi. Bu durum, sağlık emekçilerinin yoğun itirazları karşısında köşeye sıkışmış olan İngiliz hükümetini, Selena Tekstil şirketi ve AKP yetkilileriyle karşı karşıya getirdi. Karşılıklı tartışmalar sonunda, İngiltere Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne ait bir kargo uçağı 23 Nisan’da, AKP’ye yakınlığıyla bilinen şirketten, söz verilen ekipmanlardan sadece 67 bin önlük ve AKP iktidarının tedarik ettiği 68 bin adet tulumu alarak Oxfordshire bölgesinde bulunan Brize Norton’a iniş yaptı.

Teslimat tarihinin gecikmesi, yapılan ticari anlaşmanın kamuoyuna yansımasına yol açtı. Haberin Türkiye’de duyulması, günlerdir hastanelerde ekipman eksikliğiyle virüsle mücadele eden sağlık emekçilerini şoke etti. Konuya dair açıklama yapan Türk Tabipler Birliği hastanelerin ve diğer sağlık tesislerinin çalışanları COVID-19'dan korumak ve gerekli kaynaklara sahip olmasını sağlamak için tıbbi ekipman ihracatının durdurulmasını isterken, acil eylem çağrısında bulundu. TTB, hem sağlık çalışanları hem de halk için gerekli malzemelerin tükenmesinde “yurtdışına yardım ve ihracat” yapılmasının rolü olduğunun altını çizerken, “Üç beş maskeyi bile dağıtamamak utanç verici” dedi.

İkinci Fiyasko: Ürünlerin Kalitesi

Yapılan ticaretten iki hafta sonra, 7 Mayıs’ta İngiliz basınına yansıyan bir haberde, Türkiye’den alınan ekipmanların İngiltere standartlarına uymadığı ve kalitesiz olduğu gerekçesiyle geri gönderileceği bilgisi paylaşıldı. 

İlk kez Daily Telegraph gazetesinin konuyu haberleştirmesinin ardından konuşan Kuzey İrlanda’dan sorumlu devlet bakanı Brandon Lewis, Türkiye’den gelen ekipmanların kalite testlerini geçmediğini belirtti. Sky News kanalına konuşan Lewis, “Gelen ekipmanların yeterince iyi kalitede ve güvenli olduğu görüşü vardı. Ancak buraya geldiklerinde ekipler tekrar baktılar ve doğru standartlarda olmadığı görüldü. Kullanmamaya karar verdik” dedi. 

Konunun bir prestij sorununa yol açmaması için AKP’li yetkililer ilk yaptıkları açıklamada bunun bir ticari mesele olduğu ve hükümeti ilgilendirmediği açıklamasında bulundu. Selena Tekstil şirketinin sözcüsü ise BBC’ye yaptığı açıklamada şirketin 6 Mayıs itibariyle İngiliz hükümetinden önlük kalitesi konusunda şikayet almadığını söyledi.

Birbirini takip eden açıklamalarla taraflar kaosta derinleşirken hali hazırda ekipman eksikliği nedeniyle geniş kitlelerin tepkisini çekmiş olan Muhafazakar hükümet, diplomatik bir krize yol açmamak, daha çok da içte siyasi yıpranmışlıkta derinleşmemek için yeni bir açıklama yaparak krizi yumuşattı.

Türkiye’den sipariş edilen ekipmanlardan yalnızca “az sayıda” koruyucu önlüğün güvenlik standartlarını karşılayamadığını açıklayan İngiliz hükûmeti, 400 bin önlük siparişinin kısmen teslim edildiğini ve şuana kadar yapılan testlerden 4.500'ünün kalite kontrolünden geçtiğini, 2.400'ünun ise başarısız olduğunu bildirdi. Kalanların da hala test aşamasında olduğunu belirterek yaşanan krizi ötelemiş oldu.