12 Eylül 2025 Cuma

İHD İstanbul Şubesi: 12 Eylül zihniyeti halen iş başında

12 Eylül askeri darbenin 45. yıl dönümünde basın açıklaması yapan İHD İstanbul Şubesi, "12 Eylül zihniyeti halen iş başında" dedi. AKP'nin 15 Temmuz darbe girişiminden sonra OHAL yasalarını kalıcı hale getirdiğinin kaydedildiği açıklamada, 12 Eylül'le ve sonrasında yaşanan darbelerle hesaplaşma çağrısı yapıldı.

İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi, 12 Eylül askeri faşist darbesinin 45. yılında darbe bildirisinin okunduğu eski TRT Radyosu önünde basın açıklaması yaptı. 

"12 Eylül darbesinin 45. yılında darbelere karşı demokrasiyi savunuyoruz" pankartı açılan açıklamada, basın açıklamasını İHD İstanbul Şube Başkanı Jiyan Tosun okudu. Tosun, darbenin üzerinden 45 yıl geçmesine rağmen ülkenin hala darbe anayasası ile yönetildiğini kaydetti.

Tosun, "Demokrasi ilkelerinin ve yürürlükteki hukukun dahi yok sayılması, ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, toplantı ve gösteri hakkı gibi temel hak ve özgürlükleri kullanılamaz hale getiren yasak ve baskılar, nefret saldırılarının ve ırkçılığın desteklenmesi, tüm itirazların susturulması amacıyla işkence ve kötü muamelenin yaygınlaştırılması, hukuki dayanaktan yoksun tutuklama ve cezalar, her yıl yenileri eklenen yüzlerce hapishane, sistematik tecrit, ağırlaştırılmış müebbet, infaz yakma, işkence ve kötü muamele ve benzeri infaz uygulamaları ile ölüme terk edilen mahpuslar, güvenlik soruşturması bahanesi ya da asılsız suçlamalarla muhaliflerin iş akitlerinin feshi ve benzeri devasa sorunlar ile, 12 Eylül zihniyeti halen iş başında" dedi.

'BM SİLAHSIZLANMA İLKELERİ UYGULANSIN'
12 Eylül darbesinden sonra Kürt sorununun şiddet ve güvenlik sorunu haline getirildiğini belirten Tosun, 2024 yılının Ekim ayında başlayan süreçte PKK'nin kendini fesih kararı aldığını ifade etti. "Sembolik olarak silahların imhası töreni düzenlenmiş olmasına rağmen, devletin güvenlikçi yaklaşımından halen ciddi değişimin olmadığını görmekteyiz" diyen Tosun, Birleşmiş Milletlerin (BM) silahsızlanma ve Geçiş Dönemi Adaleti ilkelerine uygun mekanizmaların kurulmasının barışın inşası için önemli olduğunu ifade etti.

'İŞKENCEDE KATLEDİLENLER İÇİN ADALET SAĞLANMADI'
"12 Eylül darbesine karşı olmakla övünen AKP hükümeti, uzun iktidar dönemi boyunca; pek çok kez Anayasa değişikliği paketi hazırlasa da darbecilerin çizdiği sınırları aşmayı asla göze alamadı. Darbelerle hesaplaşma popülizmi göstermelik bir 12 Eylül yargılaması ile sınırlandırıldı. İşlenen insanlığa karşı suçları göz ardı eden bu göstermelik yargılamada, işkence ile öldürülenlerin hesabı sorulmadı" diyen Tosun, darbe döneminde gözaltında kaybedilenler için adaletin sağlanmadığını dile getirdi. 

'AKP OHAL'İ KALICILAŞTIRDI'
12 Eylül döneminde insanlık suçlarının yaşandığı Diyarbakır Hapishanesinin Hafıza Müzesi olması talebinin halen karşılanmadığına dikkat çeken Tosun, AKP'nin 15 Temmuz darbe girişiminden sonra OHAL yasalarını kalıcı hale getirdiğini ve birçok antidemokratik uygulamayı yasalaştırdığını kaydetti. Tosun, "Darbelere ve vesayete karşı söylemlerle iktidara gelen AKP iktidarı darbeleri ve darbe girişimlerini fırsata çevirerek iktidarda kalmanın yolunu tercih etmiştir" dedi.

Cumartesi Anneleri'ne Galatasaray Meydanının yasaklanması, Anayasa Mahkemesinin Can Atalay hakkında verdiği kararın uygulanmayışını, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Osman Kavala, Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ'ın tahliye edilmelerini belirttiği kararların uygulanmadığını hatırlatan Tosun, "Hak ihlalleri, keyfiyet/ hukuk dışılık adalet ve emek mücadelesi alanına, ekoloji mücadelesine, LGBTİ'lere ve kadınlara karşı genişletilerek devam ettirilmiştir" diye konuştu.

DARBELERLE HESAPLAŞMA ÇAĞRISI
CHP İstanbul İl Başkanlığına kayyum atanmasına tepki gösteren Tosun, "Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da bu yapılanlarla kalıcı bir otoriter rejimin yapılandırıldığından söz ediyoruz. Bir defa daha hatırlatıyoruz; Darbeleri önlemek için yapılması gereken bellidir; darbe kurumlarını kapatmak, hak ihlallerine neden olan yasaları tüm sonuçları ile ortadan kaldırmak,  darbecileri ve darbe sürecinde işlenen suçları cezalandırmak, darbe nedeniyle doğan zararların giderimini de kapsayacak şekilde onarıcı adaleti sağlamak, hak ve özgürlükleri evrensel ölçülerde genişletmek ve baskıdan kurtarmak, demokratik ve özgürlükleri esas alan yeni bir anayasa yapılması, demokratikleşme yanında çatışma çözümü ve pozitif barışı sağlamak ve kurumsallaştırmak" dedi.

AKP'ye seslenen Tosun, iktidarı 12 Eylül'le ve sonrasında yaşanan darbelerle hesaplaşmaya çağırdı.